Tino Ruyters is algemeen directeur bij Free Clinic vzw

Free Clinic vzw heeft de meest kwetsbare stadsbewoner als doelgroep. Deze werking rond verslavingszorg heeft in de afgelopen decennia een gespecialiseerd ambulant aanbod ontwikkeld voor personen met een ernstige afhankelijkheidsproblematiek aan illegale middelen. Vanuit een schadebeperkende aanpak worden diverse deelaspecten van deze complexe problematiek aangepakt.

Toen de eerste lockdown ons land overviel, beslisten we om onze dienstverlening toch zoveel mogelijk beschikbaar te houden omwille van de grote nood bij onze cliënten. Onder het personeel werd er in het begin van de pandemie wel geëxperimenteerd met telewerk door gebruik te maken van smartphones, om zo beschikbaar te blijven. Voor het merendeel van deze groep is afstandscommunicatie echter geen optie: ze hebben vaak geen computer of smartphone en verkiezen live contact. We hebben daarom geprobeerd daar zo maximaal mogelijk aan tegemoet te komen en dat werd enorm gewaardeerd.  Spijtig genoeg hebben we in die periode toch ook wel cliënten verloren; mensen die vanuit angst het contact loslieten, ondanks onze moeite om hen te benaderen.

Bij het adviespunt verslaving werd ten gevolge van corona een toename vastgesteld van het middelengebruik onder de bevolking,  vooral van alcohol. Mensen zaten noodgedwongen thuis en  hadden minder omhanden, er was minder sociale controle,… Vaak ging het over mensen die niet echt een verslavingsprobleem hebben, maar toch door hun sociaal isolement in een probleemzone terecht kwamen, door het glas als ontspanningsmiddel te gebruiken.

Binnen onze werking was er geen merkbaar verschil tussen de eerste en de tweede golf. Wij hebben onze cliënten nooit losgelaten.  Je zou hooguit kunnen stellen dat we tegen de tweede golf al een nieuwe routine ontwikkeld hadden. Ook voor de dak- en thuislozen zijn we opvang blijven organiseren. Doordat veel plaatsen gesloten waren, voelde je bij die groep een grotere nood om ergens terecht te kunnen.  Daarom  probeerden we de dagopvang zo maximaal mogelijk open te houden. In de zomer zorgden we voor een buitenterrein, en dan zagen we veel mensen daar toch gedurende heel de openingstijd blijven.  Ook nu in de wintertijd proberen we hen een plek te bieden: in samenwerking met de Stad Antwerpen hebben we een tent voorzien die corona-proof plaats biedt aan 50 mensen.

Ondanks de aanvankelijke angst bij een deel van het personeel voor besmetting, hebben we toch al snel als team de keuze gemaakt om beschikbaar te blijven. Het duurde vrij lang om onze doelgroep te sensibiliseren over het gevaar van corona. De meesten reageerden vanuit een fatalistische houding: “och, een virus, dat pakken we er nog wel bij”. Zeker daarom is het merkwaardig dat er nauwelijks besmettingen zijn in onze doelgroep, ook niet onder het personeel. Een verklaring heb ik er niet voor, maar het is een opvallend gegeven.